wtorek, 6 maja 2008

Naturalny Język Głuchych NJG

Struktura gramatyczna NJG
Naturalny Język Głuchych jest językiem o własnej, odmiennej od polskiej, strukturze gramatycznej.

Fonologia
W NJG nie ma dźwiękowych odpowiedników fonemów. Są natomiast ich realizacje wizualne. Możemy więc mówić o fonemach NJG jako abstrakcyjnych reprezentacjach wiązek cech dystynktywnych. Według niektórych autorów nie należy jednak mówić o istnieniu fonemów w PJM, a jedynie o istnieniu izolowanych cech dystynktywnych (diakrytów), które bezpośrednio uczestniczą w formowaniu morfemów. Byłaby to zatem swoista fonologia diakrytów, a nie fonologia fonemów.

Morfologia
NJG ma bogatą morfologię, zarówno fleksję jak i derywację. NJG ma mechanizmy fleksyjne zarówno analityczne, jak i syntetyczne. Kategorie fleksyjne są tu zgoła odmienne niż w polszczyźnie: nie ma przypadka, słabo rozwinięta jest kategoria osoby agensa. Do charakterystycznych, swoistych kategorii fleksyjnych NJG należą: kategoria osoby obiektu, kategoria inkluzywności-ekskluzywności, kategoria klasy. Według niektórych autorów nie należy mówić o klasie jako osobnej kategorii fleksyjnej, tylko o wyspecjalizowanej części mowy - klasyfikatorze (rozumianym jednak odmiennie niż klasyfikatory w językach fonicznych).

Składnia
Jeśli chodzi o składnię, to w zdaniach dłuższych dominuje szyk SVO z modyfikatorami dodawanymi na końcu. W zdaniach krótkich pojawia się też szyk SOV. Relacje między zdaniami składowymi zdań złożonych komunikowane są za pomocą specjalnych morfemów mimicznych.

Niemanualność
Ważną rolę w komunikatach NJG odgrywają elementy niemanualne, w szczególności zaś: położenie tułowia i głowy (odchylenia, zwroty) oraz mimika. Występowanie tych elementów należy do języka (jest zgramatykalizowane), choć często wydaje się być zaimprowizowaną pantomimą.

Symultaniczność/synchroniczność
Trudności w rozgraniczeniu fonologii, morfologii i składni w NJG związane są między innymi z nieco inną niż w językach fonicznych strukturą komunikatów w tym języku. Dzięki funkcjonalnej niezależności artykulatorów takich jak np. dłoń lewa, dłoń prawa czy twarz, możliwe jest równoczesne nadawanie kilku znaków. W wielu przypadkach sposób łączenia tych znaków jest ściśle określony przez reguły gramatyczne.

Badania naukowe nad NJG Naukowe badania nad NJG rozpoczęto stosunkowo niedawno, z kilkunasto-kilkudziesięcioletnim poślizgiem w stosunku do badań nad językami migowymi w krajach zachodnich. Nazwa Polski Język Migowy i skrót NJG zostały wprowadzone do badań językoznawczych w 1994 przez Michaela A. Farrisa (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu) w pierwszym tekście lingwistycznym poświęconym temu językowi. Od tego czasu ukazały się kolejne artykuły tego autora, a także autorstwa członków powstałej w drugiej połowie lat 90. grupy badawczej pracującej pod kierunkiem Marka Świdzińskiego na Uniwersytecie Warszawskim. Wszystkie dotychczasowe prace zawierają jedynie cząstkowe opisy struktury gramatycznej NJG.

Nieliczne powstałe przed 1994 r. pretendujące do naukowości teksty z "Naturalnym Językiem Migowym" w tytule zawierały w istocie uwagi na temat Systemu Językowo-Migowego (chodzi przede wszystkim o książki Bogdana Szczepankowskiego i Jacka Perlina). Można powiedzieć, że NJG jako problem badawczy został rozpoznany dopiero w połowie lat 90. XX wieku.

W Zakładzie Oprogramowania Instytutu Informatyki Politechniki Śląskiej opracowywany jest sytemem Thetos do tłumaczenia języka fonicznego na język migowy.

Publikacje w Polskim Języku Migowym
Słownik Polskiego Języka Migowego, CD, Piotr Gutkowski, Łódzki Oddział Polskiego Związku Głuchych
Multimedialny Słownik Języka Migowego, CD, mgr Mariusz Saka, ks. Grzegorz Sokalski, Wyd. Duszpasterstwo Niesłyszących Diecezji Gliwickiej
Czego wymaga od nas Bóg?, DVD, VHS, Wyd. Świadków Jehowy
Możesz być przyjacielem Boga, DVD, Wyd. Świadków Jehowy
Mój zbiór opowieści biblijnych, DVD, Wyd. Świadków Jehowy
Czuwajcie, DVD, Wyd. Świadków Jehowy
Opowiadanie o życiu Pana Jezusa, VCD, Wyd. Katolicka Misja dla Niesłyszących

Brak komentarzy: